سجده و تشهدی را که انسان فراموش کرده و بعد از نماز، قضای آن را بجا می
آورد باید تمام شرایط نماز؛ مانند پاک بودن بدن و لباس و رو به قبله بودن و
شرطهای دیگر را داشته باشد.
اگر سجده یا تشهد را چند دفعه فراموش کند مثلا یک سجده از رکعت اول و
یک سجده از رکعت دوم فراموش نماید باید بعد از نماز قضای هر دو را با سجده
های سهوی که برای آنها لازم است بجا آورد و لازم نیست معین کند که
قضای کدام یک از آنها است .
اگر یک سجده و تشهد را فراموش کند احتیاط واجب آن است که هر کدام را
اول فراموش کرده، اول قضا نماید و اگر نداند کدام اول فراموش شده باید
احتیاطا یک سجده و تشهد و بعد یک سجده دیگر بجا آورد یا یک تشهد و یک سجده و
بعد یک تشهد دیگر بجا آورد تا یقین کند سجده و تشهد را به ترتیبی که
فراموش کرده قضا نموده است .
اگر به خیال این که اول سجده را فراموش کرده اول قضای آن را بجا آورد و بعد از خواندن تشهد یادش بیاید که اول تشهد را فراموش کرده احتیاط واجب آن است که دوباره سجده را قضا نماید و نیز اگر به خیال این که اول تشهد را فراموش کرده اول قضای آن را بجا آورد و بعد از سجده یادش بیاید که اول سجده را فراموش کرده بنابر احتیاط واجب باید دوباره تشهد را بخواند.
اگر بین سلام نماز و قضای سجده یا تشهد کاری کند که اگر
عمدا یا سهوا در نماز اتفاق بیافتد نماز باطل می شود مثلا پشت به قبله
نماید باید قضای سجده و تشهد را بجا آورد و نمازش صحیح است .
اگر بعد از سلام نماز یادش بیاید که یک سجده از رکعت آخر را فراموش کرده باید قضای سجده ای را که فراموش کرده بجا آورد و بعد از آن دو سجده سهو بجا آورد چه کاری که نماز را باطل می کند کرده باشد یا نه و اگر تشهد رکعت آخر را فراموش کرده باشد باید قضای تشهد را بجا آورد و بعد از آن دو سجده سهو بجا آورد.
اگر بین سلام نماز و قضای سجده یا تشهد کاری کند که برای آن سجده
سهو واجب می شود مثل آن که سهوا حرف بزند باید سجده یا تشهد را قضا کند.
اگر نداند که سجده را فراموش کرده یا تشهد را، به احتیاط واجب باید هر دو را قضا نماید و هر کدام را اول بجا آورد اشکال ندارد و باید یک بار سجده سهو نیز بجا آورد.
اگر شک دارد که سجده یا تشهد را فراموش کرده یا نه واجب نیست قضا نماید.
اگر بداند سجده یا تشهد را فراموش کرده و شک کند که پیش از رکوع رکعت بعد بجا آورده یا نه، احتیاط واجب آن است که آن را قضا نماید.
کسی که باید سجده یا تشهد را قضا نماید اگر برای کار دیگری هم سجده سهو بر او واجب شود باید بعد از نماز، سجده یا تشهد را قضا نماید بعد سجده سهو را بجا آورد.
اگر شک دارد که بعد از نماز قضای سجده یا تشهد فراموش شده را بجا آورده یا نه چنانچه وقت نماز نگذشته باید سجده یا تشهد را قضا نماید و اگر وقت نماز هم گذشته بنابر احتیاط واجب باید سجده یا تشهد را قضا نماید.
نحوه انجام سجده سهو:
دستور سجده سهو این است که بعد از سلام نماز فورا نیت سجده سهو
کند و پیشانی را به چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و بگوید: " بسم
الله و بالله و صلی الله علی محمد و آله " یا "بسم الله و بالله اللهم
صلی علی محمد و آل محمد "
ولی بهتر است بگوید "بسم الله و بالله السلام علیک ایها
النبی و رحمة الله و برکاته " بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و
یکی از ذکرهایی را که گفته شد بگوید و بنشیند و بعد از خواندن تشهد سلام
دهد.
بـه نام خداوند جان و خـرد